Ελληνικό Κέντρο Παρατήρησης
Ερπετάριο Έδεσσας Μέρος 2
Το ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ συνεχίζει την περιήγηση του στον κόσμο των ερπετών και σας παρουσιάζει πέντε ερπετά που φιλοξενούνται στο ερπετάριο της Έδεσσας.
Ο Βόας συσφιγκτήρας (BOA CONSTRICTOR) ή κοινός Βόας είναι ένα μη δηλητηριώδες φίδι. Η ονομασία του προέρχεται από την λατινική λέξη “bos”, που σημαίνει “βούς, αγελάδα” και βασίζεται στον αρχαίο μύθο ότι οι βόες κυνηγούσαν αγελάδες.
Ο βόας μπορεί να ζήσει σε μεγάλη ποικιλία περιβαλλοντικών συνθηκών, ωστόσο προτιμά να ζει σε τροπικό δάσος, λόγω της θερμοκρασίας, της υγρασίας, της κάλυψης από αρπακτικά αλλά και της άφθονης λείας. Οι περιοχές που κυρίως απαντώνται είναι η Κεντρική και Νότια Αμερική.
Είναι ικανότατος κολυμβητής όπως και καλός αναρριχητής, είναι ζώο νυκτόβιο και ζει πάνω σε δέντρα ή στο έδαφος. Η διάρκεια ζωής του κυμαίνεται στα 20 – 30 χρόνια και το μήκος του μπορεί να φτάσει έως τα 4-5μ ενώ το βάρος του φτάνει τα 27 κιλά.
Οι Βόες είναι ωοζωοτόκα φίδια, δηλαδή τα αυγά του παραμένουν μέσα στο σώμα του θηλυκού και γεννιούνται μικρά φίδια τα οποία είναι ανεξάρτητα αμέσως μετά την γέννα. Η κυοφορία διαρκεί 5-8 μήνες με τα μικρά να είναι 10-65 τη φορά.
Η λεία του περιλαμβάνει μεγάλη ποικιλία, από μικρού έως μέσου μεγέθους θηλαστικά και πτηνά. Οι Βόες συσφιγκτήρες είναι θηρευτές σε ενέδρα ενώ είναι και ενεργοί κυνηγοί σε περιοχές με μικρή συγκέντρωση κατάλληλου θηράματος, συμπεριφορά που παρουσιάζεται κυρίως τη νύχτα.
Ο Βόας αρχικά χτυπά το θήραμα του, αρπάζοντας το με τα δόντια του., στη συνέχεια τυλίγεται γύρο του και το σφίγγει μέχρι θανάτου, πριν το καταναλώσει ολόκληρο. Η ικανότητα να καταναλώνει ολόκληρο το θήραμα του οφείλεται στη μεγάλη διασταλτικότητα του στόματος και του σώματος του. Το μέγεθος του θηράματος είναι ανάλογο του μεγέθους του φιδιού ενώ η πλήρης αφομοίωση του φαγητού διαρκεί 4-6 ημέρες. Ο Βόας, όσο διαρκεί η πέψη, παραμένει ακίνητος.
Ο χρωματισμός του Βόα συσφιγκτήρα μπορεί να ποικίλλει σημαντικά ανάλογα με την τοποθεσία, καθώς αποτελεί καμουφλάζ, ωστόσο είναι γενικά ένα καφέ, γκρι ή κρεμ χρώμα βάσης με σχέδια καφέ ή κόκκινο-καφέ “σέλλες”. Το κεφάλι του έχει σχήμα βέλους, με χαρακτηριστικές ρίγες πάνω του.
Ένα άλλο είδος που φιλοξενείται στο ερπετάριο της Έδεσσας είναι ο BOA CONSTRICTOR IMPERATOR HYPOSALMON , το οποίο είναι ένα μεγάλο, βαρύ, μη δηλητηριώδες φίδι.
Οι περιοχές που ζει είναι η κεντρική και νότια Αμερική, προτιμά να ζει σε τροπικά δάση για τους ίδιους λόγους με τον Βόα συσφιγκτήρα. Είναι ένα από τα μικρότερα είδη Βόα που το μήκος του κυμαίνεται συνήθως από 1,3 έως 2,5μ. και το βάρος του είναι στα 6 κιλά περίπου. Η διάρκεια ζωής του στη φύση, κυμαίνεται από 20 έως 30 χρόνια, ενώ σε αιχμαλωσία μπορεί να ξεπεράσει τα 40 χρόνια.
Αρχικά ο BOA IMPERATOR είχε ταξινομηθεί ως υποείδος του BOA CONSTRICTOR, αλλά η αλληλουχία DNA τον ταυτοποίησε ως ξεχωριστή γενετική γενεαλογία, επιπλέον είναι ένα από τα 2 μόνο είδη φιδιών που επιβεβαιωμένο σύστημα χρωμοσωμάτων φύλλου XY.
Η λεία του περιλαμβάνει τρωκτικά, πουλιά, σαύρες, κ.α., όπου το μέγεθος του θηράματος αυξάνεται καθώς μεγαλώνει το φίδι. Είναι νυχτερινός θηρευτής και χρησιμοποιεί την ενέδρα.
Γενικά ζει μόνο του, δεν αλληλοεπιδρά με άλλα φίδια εκτός αν θέλει να ζευγαρώσει. Αν και νυχτόβιο, μπορεί να λιαστεί κατά την διάρκεια της ημέρας όταν η θερμοκρασία τη νύχτα είναι πολύ χαμηλή.
Ο BOA IMPERATOR παρουσιάζει σχεδόν τα ίδια μοτίβα με τον βόα συσφιγκτήρα, μόνο που αυτό το είδος έχει συχνά πιο σκούρα ουρά, συνήθως σκούρο καφέ ή πολύ σκούρο κόκκινο.
Στην αιχμαλωσία οι BOA IMPERATOR αναπαράγονται για συγκεκριμένο χρώμα ή μορφή όπως είναι αλμπίνο, υπομελανικά, ετερόκλητα κ.α.
Το EUNECTES NOTAEUS, γνωστό και ως κίτρινο ανακόντα είναι ένα από τα μεγαλύτερα φίδια στον κόσμο. Η επιστημονική του ονομασία “EUNECTES” προέρχεται από την Ελληνική λέξη “ΕΥΝΗΚΤΗΣ”, που σημαίνει καλός κολυμβητής.
Το κίτρινο ανακόντα ζει στην νότια Αμερική και περιλαμβάνει στη περιοχή του, τις όχθες του ποταμού Παραγουάη και των παραποτάμων του. Αυτό το φίδι προτιμά να ζει κυρίως σε υδροβιότοπους, βάλτους, έλη και όχθες βραδυκίνητων ποταμών.
Οι ενήλικες μεγαλώνουν, κατά μέσο όρο, σε 3,3 – 4,4μ και συνήθως ζυγίζουν από 25 έως 35 κιλά. Τα θηλυκά είναι μεγαλύτερα από τα αρσενικά και η διάρκεια ζωής τους κυμαίνεται από 15 έως 23 χρόνια. Είναι ωοζωοτόκα και γεννούν 4-82 μικρά, αναπαράγονται συνήθως μεταξύ Απριλίου και Μαΐου και η κυοφορία διαρκεί περίπου 6 μήνες.
Το κίτρινο ανακόντα είναι σαρκοφάγο και η λεία του αποτελείται από υδρόβια ή ημί-υδάτινα είδη μεταξύ των οποίων θηλαστικά, πτηνά, ερπετά, αμφίβια, ψάρια και αυγά. Τα θηράματα του, τα συλλαμβάνει κυρίως σε ρηχά νερά χρησιμοποιώντας είτε στρατηγικές ενέδρας, είτε ευρείας αναζήτησης τροφής. Είναι ενεργό τόσο κατά την διάρκεια της ημέρας όσο και της νύχτας. Θεωρείται δειλό φίδι και προσπαθεί να αποφύγει τα αρπακτικά, αν όμως απειληθεί θα αμυνθεί.
Το χρωματικό μοτίβο του δέρματος τους αποτελείται από ένα κίτρινο, χρυσαφί ή πρασινοκίτρινο χρώμα βάσης που επικαλύπτεται από μαύρες ή σκούρες καφέ “σέλες”, κηλίδες και ραβδώσεις.
Τα κίτρινα ανακόντα δεν έχουν μεγάλες απειλές στο φυσικό τους περιβάλλον καθώς είναι ένα από τα κορυφαία αρπακτικά στα οικοσυστήματα που ζουν.
Το βασιλόφιδο της Καλιφόρνιας (GETUCA – STRIPED CALLIFORNIAN KINGSNAKE) είναι ένα μη δηλητηριώδες φίδι. Το όνομα του οφείλεται στη τάση που έχει να κυνηγά και να τρώει άλλα φίδια, συμπεριλαμβανομένων των δηλητηριωδών Κροταλίων.
Τα βασιλόφιδα της Καλιφόρνιας είναι διαδεδομένα στις δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες και στο βόρειο Μεξικό. Ζουν σε μεγάλη ποικιλία οικότοπων, όπως δασικές εκτάσεις, λιβάδια, ερήμους, έλη, βυθούς ποταμών έως και προαστιακές περιοχές.
Είναι κυρίως ημερήσια φίδια, αλλά σε περιόδους ιδιαίτερα ζεστού καιρού, γίνονται όλο και πιο νυχτερινά. Είναι κυρίως χερσαία και μπορούν να σκαρφαλώσουν σε χαμηλά κλαδιά και θάμνους. Το χειμώνα υποχωρούν υπόγεια και εισέρχονται σε μια κατάσταση χειμέριας νάρκης
Η διάρκεια ζωής τους κυμαίνεται στα 30 έως 40 χρόνια, ενώ το μήκος τους είναι κατά μέσο όρο 90 με 120 εκ. και σπάνια φτάνει το 1,5μ. γεννούν 5-12 αυγά μεταξύ Μαΐου και Αυγούστου και μετά από 40-65 ημέρες αναδύονται τα μικρά φίδια.
Είναι σαρκοφάγο φίδι και η λεία του περιλαμβάνει τρωκτικά, πουλιά και τα αυγά τους, άλλα ερπετά και αμφίβια. Ακινητοποιεί τα θηράματα του και τα σφίγγει μέχρι θανάτου πριν τα καταναλώσει. Έπειτα από μελέτες έχει διαπιστωθεί ότι έχουν την ισχυρότερη πίεση, ανάλογη με το μέγεθος του σώματος, σε σχέση με άλλα φίδια σφιγκτήρες.
Ο χρωματισμός του βασιλόφιδου της Καλιφόρνιας ποικίλει και συνήθως έχουν σκούρο καφέ ή μαύρο χρώμα με λευκοκίτρινες ζώνες.
Δεν υπάρχει σημαντική απειλή για τα βασιλόφιδα της Καλιφόρνιας, ενώ διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο περιβάλλον τους καθώς βοηθούν στον έλεγχο των πληθυσμών των θηραμάτων τους.
Το LEOPARD GECKO ALBINO (Λέοπαρ Γκέκο Αλμπίνο) είναι μια σαύρα που κατοικεί στο έδαφος. Ζει στη νότια και δυτική Ασία σε βραχώδεις, ξηρές και ερημικές περιοχές. Τα ενήλικα μεγαλώνουν κατά μέσο όρο στα 18 – 28 εκ. και συνήθως ζυγίζουν 50-80 γρ. Η διάρκεια ζωής τους κυμαίνεται στα 15 με 25 χρόνια. Αναπαράγονται το καλοκαίρι και συνήθως γεννούν 2 αυγά, τα οποία θα εκκολαφθούν μέσα σε 45 με 60 ημέρες.
Είναι εντομοφάγα και τρέφονται με γρύλους, κατσαρίδες, σκορπιούς, αράχνες και άλλα έντομα. Είναι μοναχικά και συνήθως δεν ζουν με άλλα ζώα. Περιορίζονται κυρίως σε λαγούμια κατά την διάρκεια της ημέρας και δραστηριοποιούνται την αυγή και το σούρουπο καθώς ευνοεί η θερμοκρασία. Οι χειμερινές θερμοκρασίες, όταν είναι πολύ χαμηλές, αναγκάζουν τα ζώα να ζουν υπόγεια σε μια ημι – χειμέρια νάρκη.
Το χρώμα τους κυμαίνεται από μία κίτρινη έως καστανό – πορτοκαλί βάση με κηλίδες στο δέρμα. Αυτά που αναπαράγονται στην αιχμαλοσία μπορεί να έχουν ερυθροφόρα και λευκοφόρα κύτταρα, καθώς η εμπορική αναπαραγωγή και η τεχνητή επιλογή επέτρεψαν την εμφάνιση νέου χρωματισμού.
Αποτελούν θηράματα για αρκετά αρπακτικά όπως φίδια, αλεπούδες και μεγαλύτερα ερπετά. Η έντονη αίσθηση της όρασης και της ακοής τα βοηθάει να προφυλαχθούν κατά την διάρκεια της νύχτας. Επιπλέον το δέρμα τους, τους βοηθάει να καμουφλάρονται από τα αρπακτικά. Μια ακόμη αμυντική λειτουργία είναι η ικανότητα να αποσπάται η ουρά του σε περίπτωση δεχθεί επίθεση.
Τα LEOPARD GECKO έχουν πολύ σημαντικό ρόλο στο οικοσύστημα στο οποίο ζουν, όντας εντομοφάγα βοηθούν στον έλεγχο του πληθυσμού των εντόμων αλλά αποτελούν και θηράματα άλλων ειδών.
