Στη δυτική ακτή του Θερμαϊκού κόλπου και νότια του οικισμού Μακρύγιαλος βρίσκεται η αρχαία Πύδνα. Η πρώτη ονομασία της ήταν Κύδνα, έπειτα, κατά την Μακεδονική κυριαρχία ονομάστηκε Πύδνα, ενώ η ονομασία Κίτρος καθιερώθηκε την εποχή των Ρωμαίων.
Η μεγάλη ακμή της έρχεται στα χρόνια των Μακεδόνων βασιλιάδων. Στην πύδνα δολοφονήθηκε η μητέρα του Μ. Αλέξανδρου, Ολυμπιάδα, ενώ το τέλος της μακεδονικής κυριαρχίας ήρθε με την ήττα από τους Ρωμαίους στη μάχη της Πύδνας και σήμανε την οριστική υποταγή των Ελλήνων.
Κατά την Ρωμαϊκη και Βυζαντινή περίοδο, συνέχισε να είναι σημαντική πόλη, λόγω του οτι η Πύδνα βρισκόταν σε στρατηγικό,αλλά και εμπορικό σημείο καθώς είχε τις αλυκές και το λιμάνι.
Στη θέση της ακρόπολης της αρχαίας Πύδνας σώζονται τα ερείπια του κάστρου και της Βυζαντινής επισκοπής του Κίτρους. Το κάστρο είχε διαστάσεις 320μ x 130μ και η έκταση του ήταν 50 στρέμματα.
Μέσα στο κάστρο βρέθηκαν τμήματα δυο παλαιοχριστιανικών βασιλικων του 4ου και 6ου αιώνα. Στα τέλη του 10ου αιώνα, αφού είχαν καταστραφεί, στη θέση τους ιδρύθηκε μια βασιλική μεταβατικού τύπου με τρούλο.
Μετά το 1204 που είχε κυριευτεί το κάστρο από τους Φράγκους, στο χώρο του ιερού βήματος ανύψωσαν τριώροφο πύργο. Κατασκεύασαν στη θέση της Αγίας τράπεζας πηγάδι με μαρμάρινο προστομιαίο, στοιχείο σπάνιο για κάστρο Φράγκων.
Στην αψίδα του ναού κατασκεύασαν φρυκτωρία, ένα είδος φάρου, που έδινε τη δυνατότητα να στέλνει φωτεινά σήματα, είτε σε διερχόμενα πλοία, είτε στις απέναντι ακτές.
Στη Βόρεια πλευρά του, είχαν χτίσει υπόγεια θολωτή δεξαμενή, υπόγεια πύλη διαφυγης και μαγειρείο για τις ανάγκες του στρατοπέδου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν βρεθεί μάρμαρα και γλυπτα του 10ου και 11ου αιώνα, μαρμάρινοι πρόβολοι του φράγκικου πύργου, όστρακα Βυζαντινών αγγείων, νομίσματα και τοιχογραφίες που αποδεικνύουν τη σπουδαιότητα και την εξέχουσα θέση της Πύδνας τη Βυζαντινή περίοδο.
Όταν επισκέπτεσε το κάστρο της Πύδνας και παρατηρείς τα ευρήματα των ανασκαφών, αντιλαμβάνεστε τη μακρά και σημαντική ιστορία που έχει αυτό το μέρος.
